auteur: ROBERT McPARLAND
Titel: Science Fiction in Classic Rock Auteur: Robert McParland Uitgever: McFarland & Company www.mcfarlandandpub.com Distributie: Eurospan group/Turpin Distribution https://www.eurospangroup.com/ |
Sedert de song ‘In the Year 2525’ van Zager & Evans in 1969 in de hitlijsten stond, ben ik geïnteresseerd in de wisselwerking tussen muziek en sciencefiction. En doorheen de jaren ben ik dergelijke releases blijven volgen. Ooit hielp ik collega Eddy C. Bertin met een voordracht in Gent over de invloed van sciencefiction in muziek. En nu is er een referentiewerk verschenen dat op die trend dieper ingaat.
Alhoewel de technologie vooruit raast, blijft de maatschappij zijn mythische roots behouden. Die tendens wordt van naderbij bekeken in dit boek, want rockmuziek heeft wel degelijk een langdurige relatie met sciencefiction en mythologie. Deze studie verkent dan ook dergelijke thema’s van artiesten tussen 1967 en 1982. En dat zijn er heel wat! Sciencefiction is één van de meest progressieve genres in fictie, het is rijk aan verbeeldingskracht, het reflecteert en geeft sociale kritiek. SF staat aldus voor een tegencultuur en loopt parallel met rockvisionairen. De rockartiest projecteert zichzelf in een (denkbeeldige) held, vergelijkbaar met de SF auteur. En dat alhoewel sciencefiction decennia voorliep op rockmuziek. Beiden werden eerst verguisd, waren het domein van een cultus, om later in de populaire cultuur opgenomen te worden. Rock is een oefening in verwondering en werkt stimulerend. Sciencefiction pakt de wonderen en de mysteries van de kosmos aan. Rockartiesten en hun publiek reageren hierop. Rockartiesten herbeleven mysterie en heldendaden in hun songs, albums en optredens. Rock, SF en mythologie reiken naar de psychische bronnen van verbeelding van het menselijk ras. Rockmuziek heeft de impulsen van poëzie en verhaal gecombineerd met de verbeeldingrijke bronnen van SF. Rock greep naar Egyptische, Babylonische, Tibetaanse en Noorse mythologie om imaginaire werelden te creëren. Voorbeelden hiervan zijn: Alice Cooper, Black Sabbath, Iron Maiden, Kiss en Nine Inch Nails. Die invloed is terug te vinden in songtitels zoals:
Ook de middeleeuwen zorgden voor inspiratie bij:
Moody Blues LP ‘Days of Future Passed’ (1967) & LP ‘Treshold of a Dream’ (1969). Deze laatste bevat hun antwoord op ‘Also Sprach Zarathustra’. De psychedelica van eind de jaren ’60 sloeg de brug naar mythische thema’s vooral in progressieve rock en space muziek, en een goed voorbeeld daarvan was Jimi Hendrix. Songs van die muzikant in die categorie zijn:
Heavy metal richtte zich meer op horror, dark fantasy en mythologie. En Led Zeppelin koos voor fantasy zoals ‘The Lord of the Rings’. Mythologie is net zoals rock, sensueel, direct en emotioneel. Ze symboliseert hoop, dromen, angsten, verwachtingen en de hoop om iets te bereiken. Rock inspireert zich op SF boeken en films, en dat noemt men “interart” creativiteit. Daarbij horen ook dystopieën en sociale kritiek uit SF die in rock uitmonden zoals Bowie’s ‘1984’ uit de LP ‘Diamond Dogs’, gebaseerd op Orwell. Bowie’s band noemde zich The Spiders from Mars, terwijl hijzelf als de androgyne hermafrodiet Ziggy Stardust optrad. De LP ‘Starman’ (1972) met daaruit de eerste single ‘The Rise and Fall of Ziggy Stardust & The Spiders from Mars’ combineert rock met SF en pantomime. Wist u overigens dat Bowie als kleine jongen de BBC tv-reeks ‘Quatermass Experiment’ zag, en dat had zo’n impact op hem, en zorgde voor een levenslange fascinatie met SF. Hierna som ik de artiesten en hun LP/single op, die in dat rijtje passen. Ze staan niet chronologisch, en sommigen ontstonden na die bewuste periode.
Astronaut majoor Tom doet een ruimtewandeling, raakt op drift en raakt verloren in de ruimte.
‘Rime of the Ancient Mariner’
van ijstijd tot oorlog tussen mens en computer
‘Void of Vision’ ‘Time Machine’ ‘Desolation Valley’ ‘Automation Horrorscope’ ‘Man in the Moon’ ‘Journey to the Centre of the Eye’ ‘Cybernetic Consumption’ ‘A Tab in the Ocean’
‘Spaceball Ricochet’
‘Set the Controls for the Heart of the Sun’ (1968) ‘The Dark Side of the Moon’ (1973)
‘ETI: Extra Terrestrial Intelligence’ ‘Godzilla’ ‘Mirrors’ (1979) met Michael Moorcock met song ‘The Great Sun Jester’ LP ‘Cultosaurus Erectus’ (1980) ‘The Shadow Warrior’ met Eric Van Lustbader ‘Heaven Forbid’ (1998) en ‘Curse of the Hidden Mirror’ (2001) met John Shirley
‘Necromancer’ met Michael Moorcock LP ‘2112’ LP ‘Clockwork Angels’ (2012) met Kevin J. Anderson
‘Tales of Mystery and Imagination’ (1976) gebaseerd op Edgar Allan Poe ‘I Robot’ (1977) gebaseerd op Isaac Asimov ‘Pyramid’ (1978) gebaseerd op Egyptische mythologie ‘Time Machine’ (1999). Conclusie: net zoals bij sciencefiction geldt voor de rockmuziek: “listen with an open mind and heart”. De auteur Robert McParland is professor in Engels en “associate dean of Arts and Sciences” aan de Felician universiteit in Rutherford, New Jersey. Hij schreef voorheen al over The Beatles, The Who, U2, Bruce Springsteen, John Fogerty, Paul Simon, en Amerikaanse tekstschrijvers. Dit boek is overigens nummer 59 in de reeks ‘Critical Explorations in Science Fiction and Fantasy’, samengesteld door Donald E. Palumbo & C.W. Sullivan III. Een aanrader voor al wie in rockmuziek en/of SF geïnteresseerd is. Patrick Van de Wiele (4½) |