- deel 1 -
Bessie Smith
|
May Rainey
|
Muddy Waters goot het ooit zeer treffend in een liedjestekst: ‘The Blues Had A Baby And They Named It Rock-’n-Roll’. Wij zouden het niet beter kunnen verwoorden. Zonder de blues was er nooit sprake geweest over rock-‘n-roll, ook nog de hartslag van de twintigste eeuw genoemd, en nog veel minder over de latere, meer glamoureuze opvolgers van het genre zoals funk, hiphop en rap. |
Het prille begin
Gedurende de eerste drie decennia van de twintigste eeuw kwam er uit het zuiden en zuidwesten van de Verenigde Staten een nieuw soort muziek overgewaaid. De liedjes waren aanvankelijk gekend als ‘one-verse songs’ omdat steeds weer dezelfde regel werd herhaald. Die liedjes hadden een 'aab' structuur en zij vervingen gaandeweg de oudere aan structuur.
In 1903 schreef W.C. Handy een song die ‘St. Louis Blues’ heette en dit nummer was geschreven in de 'aab' structuur en beetje bij beetje ging men alle dergelijke songs onder de noemer ‘blues’ klasseren.
De blues werd aanzien als een zwarte mannelijke aangelegenheid, alhoewel de eerste grote blues sterren dames waren, zoals de vaudeville zangeres Ma Rainey en Bessie Smith.
De oudste plaatopname die we in de bluesgeschiedenis konden terugvinden, waarbij in één en dezelfde zin de woorden ‘rock’ en ‘roll’ werden gebruikt, ook al door een vrouwelijke vertolkster, dateert van september 1922. Toen zette Trixie Smith een song op plaat die ‘My Man Rocks Me With One Steady Roll’.
De suggestieve tekst ging als volgt:
“My daddy rocks me with one steady roll
There’s no slippin’ when he once takes hold
I looked at the clock and the clock struck one
I said, now daddy, ain’t we got fun
He kept rockin’ with one steady roll.”
In 1903 schreef W.C. Handy een song die ‘St. Louis Blues’ heette en dit nummer was geschreven in de 'aab' structuur en beetje bij beetje ging men alle dergelijke songs onder de noemer ‘blues’ klasseren.
De blues werd aanzien als een zwarte mannelijke aangelegenheid, alhoewel de eerste grote blues sterren dames waren, zoals de vaudeville zangeres Ma Rainey en Bessie Smith.
De oudste plaatopname die we in de bluesgeschiedenis konden terugvinden, waarbij in één en dezelfde zin de woorden ‘rock’ en ‘roll’ werden gebruikt, ook al door een vrouwelijke vertolkster, dateert van september 1922. Toen zette Trixie Smith een song op plaat die ‘My Man Rocks Me With One Steady Roll’.
De suggestieve tekst ging als volgt:
“My daddy rocks me with one steady roll
There’s no slippin’ when he once takes hold
I looked at the clock and the clock struck one
I said, now daddy, ain’t we got fun
He kept rockin’ with one steady roll.”
|
|
|
|
Had Trixie Smith een voorgevoel dat de blues ooit de rock-’n-roll zou baren? Vier jaar later, in augustus 1926, nam Blind Blake voor Paramount Records een plaat op met al titel ‘West Coast Blues’ en ook hij kon het niet laten om het woordje ‘rock’ even aan te snijden. Dit zijn de beginregels van de song: “Now we gonna do the old country rock First thing we do, swing your partners…” Een van de allereerste echte mannelijke bluesvedetten was Blind Lemon Jefferson. Al de voornoemde vertolkers namen platen op en die bluesplaten werden erg populier bij de zwarte bevolking, niet alleen in het zuiden, maar ook in het noorden van de States. Blind Lemon Jefferson was de eerste die een verkoopcijfer van meer dan één miljoen kon voorleggen. De blues werd in de jaren dertig in zijn vaste vorm gegoten door belangrijke artiesten zoals Charley Patton en vooral de Texaan Robert Johnson. In dezelfde periode waren er blanke gitaristen uit Kentucky die op de ene of andere manier de gelegenheid hadden om aandachtig te luisteren naar die Texaanse bluesmuziek. Zij pikten aldus elementen, vooral op het gebied van ritme, op en verwerkten die in hun muziek. Op die manier ontstond de bluegrass en hillbilly muziek met muzikanten als Bill Monroe, Uncle Dave Macon, Jimmie Rodgers, de uit Alabama afkomstige Delmore Brothers en de zowel fantastische als invloedrijke Hank Williams. De jazzmuziek ontwikkelde eveneens in verschillende richtingen en vooral in het zuidwesten leunde die muziek erg dicht bij de twaalf maten van de blues aan. De band van Count Basie (The band that plays the blues) met zanger Jimmy Rushing, speelde haast niets anders meer dan die twaalf maten. Het ritme van de songs werd heftiger en het contrast van de muziek uit Memphis bijvoorbeeld, begon schril af te steken tegen de muziek uit het omliggende platteland. Het groeiende belang van een sterk ritme uitte zich in piano boogie woogies van mensen zoals Big Joe Turner uit Kansas City of de eerste generatie boogie woogie pianisten uit Chicago zoals Albert Ammons en Meade Lux Lewis. In 1928 werd ‘Pinetop’s Boogie Woogie’ van Clarence ‘Pinetop’ Smith de eerste hit in wat men toen ‘Race Music’ noemde. De platenindustrie werd uiterst belangrijk want het was ‘not done’ om ‘Race Music’ op de radio te draaien. De enige manier, waardoor de blanken enige notitie konden krijgen over de blues, was door middel van platen. |
|
The Pep-Ti-Kon Kid
Sam Phillips had in 1952 zijn Memphis Recording Service, later gekend als Sun Records, opgericht en daar werd door de band van Ike Turner één van de meest invloedrijke songs uit de geschiedenis opgenomen. Het ritme was erg strak zoals bij de meeste platen uit die tijd in Memphis en je kon de muziek vergelijken met die van Wynonie Harris en Amos Milburn, maar de sax solo van Jackie Brenston maakte het verschil. De plaat heette ‘Rocket 88’ en werd doorverkocht aan Chess Records in Chicago. Chess bracht de plaat onder de naam van Jackie Brenston And His Delta Cats uit. Ike Turner zegde daarover ‘Dit was mijn plaat, alleen kwam mijn naam er niet op voor’. In 1951 bereikte ‘Rocket 88’ de eerste plaats in de Rhythm & Blues Charts en ze wordt door haast iedereen aanzien als allereerste rock-’n- roll plaat.
‘Rhythm & Blues’ is een term die door de Billboard vakpers, meer bepaald door de latere producer Jerry Wexler, werd uitgevonden om te kunnen berichten over de evolutie van de groeiende platenverkoop, en zelfs de verkoop van bladmuziek, met betrekking tot de ‘Race Music’. Want laten we niet vergeten dat ‘Race Music’, zoals die muziek tot dan toe werd genoemd, nog steeds niet op de radio werd gedraaid. Maar daar kwam verandering in…
‘Rhythm & Blues’ is een term die door de Billboard vakpers, meer bepaald door de latere producer Jerry Wexler, werd uitgevonden om te kunnen berichten over de evolutie van de groeiende platenverkoop, en zelfs de verkoop van bladmuziek, met betrekking tot de ‘Race Music’. Want laten we niet vergeten dat ‘Race Music’, zoals die muziek tot dan toe werd genoemd, nog steeds niet op de radio werd gedraaid. Maar daar kwam verandering in…
Er was in Memphis namelijk een disc jockey die in 1948 de gelegenheid kreeg dagelijks een kwartiertje van die ‘Race Music’ te draaien op het radiostation WDIA. Die disc jockey noemde zich ‘The Pep-Ti-Kon Kid’, zo genoemd naar de sponsor van het programma, waarvoor de disc jockey dan ook om de haverklap reclame moest maken. Maar algauw bedacht het radiostation zelf een andere naam voor de dj, ‘The Beale Street Blues Boy’.
|
|
|
De disc jockey heette Riley B. King en hij werd omgedoopt tot Beale Street Blues Boy King. Men liet dan Beale Street vallen en zo werd hij Blues Boy King. Die naam werd nog later nogmaals afgekort tot B.B King. Hij kreeg meer en meer zendtijd en het programma liep tot in 1952. Meteen was de muziek van zwarte artiesten min of meer uit zijn cocon verlost en had ze de aandacht getrokken van een disc jockey uit Cleveland, Ohio…
The Wallflower
|
|
|
|
Alan Freed
|
Riley B. King (B.B. King)
|
De naam van de disc jockey was Alan Freed en die had op het radiostation WJW in Cleveland een programma lopen dat ‘The Moon Dog Show’ heette. Hij werd in september 1954 uit Cleveland weggeplukt om in New York een radioprogramma te presenteren op WINS. Dit programma heette aanvankelijk ‘Moon Dogs Rock-’n-Roll Party Show’, later afgekort tot ‘Rock-‘n-Roll Party Show’. Alan Freed probeerde, net als Dewey Phillips op WHBQ in Memphis, muziek te draaien die de rassenbarrière oversteeg. In 1954 brachten Hank Ballard And The Midnighters een plaat uit die ‘Work With Me Annie’ heette. Die plaat hield een licht verhulde seksuele boodschap in. In die tijd was het niet ongewoon om zulke boodschap van een antwoord te dienen en Etta James (zij werd toen The Wallflower genoemd) nam ‘Roll With Me Henry’ op, een song met een duidelijke uitnodiging aan het adres van Henry Boothe, die in de band van Hank Ballard speelde. Hank Ballard repliceerde daarop met ‘Annie Had A Baby, Can’t Work No More’. Een goede verstaander had snel door waarover de voornoemde songs gingen. Die woorden zouden Alan Freed geïnspireerd hebben bij de keuze van een naam voor zijn radioshow. |
Op heel wat radiostations werden die suggestieve songs nog steeds geweerd en dit maakte de weg vrij om voorgeprogrammeerde blanke artiesten, zoals Pat Boone met ‘I’ll Be Home’ van The Flamingos en The McGuire Sisters met ‘Sincerely’ van The Moonglows, hun opgepoetste versie van negersongs in de top tien binnen te loodsen.
We zeggen wel ‘opgepoetste versies’ van negersongs. Smiley Lewis zong bijvoorbeeld over ‘One Night Of Sin’, terwijl Elvis Presley die tekst moest reduceren tot ‘One Night With You’.
In ‘Shake, Rattle And Roll’ zong Big Joe Turner: ‘Get out of that bed, wash your face and hands’ en ook dit was ongeschikt voor blanke oortjes. Bill Haley moest zijn versie van de song aanvatten met: ‘Get out of that kitchen and rattle those pots and pans’.
Maar niettegenstaande alle opkuistruukjes was er toch geen tegenhouden meer aan. Alan Freed had succes bij een groot blank radiopubliek en zijn luisteraars vielen voor de uit de blues afgeleide muziekvorm, die voortaan rock-’n- roll werd genoemd. Rock-‘n-roll was een eufemistische term waarmee wel degelijk het alom gekende ‘gezelschapspelletje’ werd bedoeld.
Inmiddels had een countryband uit Philadelphia zijn versie van ‘Rocket 88’ opgenomen, alsook een song die ‘Rock This Joint’ heette. We hebben het hier over Bill Haley And The Saddlemen, later omgedoopt tot Bill Haley And His Comets.
Op 12 april 1954 namen Bill Haley And His Comets een song op die ‘Rock Around The Clock’ als titel meekreeg. Het nummer werd geselecteerd als b-kantje voor ‘Thirteen Women’ en aanvankelijk had de plaat weinig of geen succes. Een jaar later werd ‘Rock Around The Clock’ echter gebruikt bij de aftiteling van de succesfilm ‘Blackboard Jungle’ met Glenn Ford en Sidney Poitier en meteen was de plaat een voltreffer. Er werden 25 miljoen exemplaren van de plaat verkocht en ze stond zeven weken op nummer één van de Billboard Hot 100.
Eén ding werd daarmee duidelijk: “rock-’n-roll is here to stay”…
We zeggen wel ‘opgepoetste versies’ van negersongs. Smiley Lewis zong bijvoorbeeld over ‘One Night Of Sin’, terwijl Elvis Presley die tekst moest reduceren tot ‘One Night With You’.
In ‘Shake, Rattle And Roll’ zong Big Joe Turner: ‘Get out of that bed, wash your face and hands’ en ook dit was ongeschikt voor blanke oortjes. Bill Haley moest zijn versie van de song aanvatten met: ‘Get out of that kitchen and rattle those pots and pans’.
Maar niettegenstaande alle opkuistruukjes was er toch geen tegenhouden meer aan. Alan Freed had succes bij een groot blank radiopubliek en zijn luisteraars vielen voor de uit de blues afgeleide muziekvorm, die voortaan rock-’n- roll werd genoemd. Rock-‘n-roll was een eufemistische term waarmee wel degelijk het alom gekende ‘gezelschapspelletje’ werd bedoeld.
Inmiddels had een countryband uit Philadelphia zijn versie van ‘Rocket 88’ opgenomen, alsook een song die ‘Rock This Joint’ heette. We hebben het hier over Bill Haley And The Saddlemen, later omgedoopt tot Bill Haley And His Comets.
Op 12 april 1954 namen Bill Haley And His Comets een song op die ‘Rock Around The Clock’ als titel meekreeg. Het nummer werd geselecteerd als b-kantje voor ‘Thirteen Women’ en aanvankelijk had de plaat weinig of geen succes. Een jaar later werd ‘Rock Around The Clock’ echter gebruikt bij de aftiteling van de succesfilm ‘Blackboard Jungle’ met Glenn Ford en Sidney Poitier en meteen was de plaat een voltreffer. Er werden 25 miljoen exemplaren van de plaat verkocht en ze stond zeven weken op nummer één van de Billboard Hot 100.
Eén ding werd daarmee duidelijk: “rock-’n-roll is here to stay”…
|
|
|
Ivan Van Belleghem ©