an interview with...

Een kort gesprek met een briljant man als het op progressieve muziek aankomt. Ik voel Arjen even aan de tand aangaande de release van de nieuwste CD/DVD ‘The Theater Equation’.
Keys and Chords: Hoi Arjen. Vooreerst welkom bij Keys And Chords en bedankt om even de tijd te nemen om enkele vragen te beantwoorden i.v.m. de release van ‘The Theater Equation’. Voor de lezers die nog niet met jou vertrouwd zijn wil ik nog even op een rijtje zetten wie Arjen Anthony Lucassen is. Het begon allemaal in 1980 bij Bodine waar je aanvankelijk auditie deed als zanger maar door je volharden en lef het maakte tot tweede gitarist en dit tot 1984. Nadien werd je gitarist bij Vengeance wat je meer vrijheid gaf als muzikant en componist maar ondanks dat verliet je ook Vengeance om je eigen ideeën uit te kunnen werken en in 1994 bracht je ‘Pools of Sorrow Waves of Joy’ uit onder de naam Anthony. De twee eerste Ayreon albums ‘The Final Experiment’ & ‘Actual Fantasy’ volgden. Dan kwam het ‘Strange Hobby’ project wat controversieel was omdat aanvankelijk niet geweten was wie het opnam maar covers bevatte van nummers die je beïnvloed en geïnspireerd hebben. Er volgden weer vier Ayreon albums waaronder ‘The Electric Castle’ die bij velen een diepe indruk naliet alsook ‘The Universal Migrator part I & II’ en ‘Ayreonauts Only’. Op een bepaald moment werd je verrast door Astrid Van Der Veen, een nog jonge vocaliste die haar versies van Ayreon nummers aan je toe stuurde met een andere tekst…

Arjen [onderbreekt ter correctie]: Dat klopt niet helemaal. Iemand stuurde mij een demo op die Astrid had opgenomen, ze kende mij aanvankelijk niet.

​Keys and Chords: Maar je besloot deze op te nemen onder de naam Ambeon dus. Om even verder te gaan met je rijke geschiedenis aan albums… De Star One ‘Space Metal’ volgde in 2002 waarvan ook een live opname ‘Live On Earth’ volgde in 2003 tijdens een mini-tournee doorheen de Benelux. ‘The Human Equation’ zag het daglicht in 2004 en anno 2005 werkte je samen met Marcela Bovio, een Mexicaanse zangeres, Lori Linstruth uit Zweden (gitaar), Mexicaanse toetsenist Alejandro Millán, Johan van Stratum aan Bas en Davy Mickers op drums. Aan het internationale project Stream Of Passion, dewelke later zou uitgroeien tot volwaardige band. Met Stream Of Passion kwam ook het live album & DVD ‘Live In The Real World’. Opnieuw volgden twee Ayreon producties ‘01011001’ en de verzamelaar ‘Timeline’. Samen met Jasper Steverlinck van het Belgische Arid werkte je aan het nieuwe project Guilt Machine in 2009. De lang verwachtte of gehoopte Star One opvolger ‘Victims Of The Modern Age’ werkte je af in 2010. Onder eigen naam kwam het meer experimentele ‘Lost In The New Real’ uit waarna je in 2013 ‘The Theory Of Everything’ opnam onder de naam Ayreon. Vorig jaar kwam dan het nieuwste project ‘Gentle Storm’ met Anneke Van Giersbergen waarbij ‘The Diary’ het daglicht zag. Het is een constante aan elkaar schakeling van de ene release na de andere en het ene project na het andere. Ben ik nu nog iets vergeten?
Arjen: Vast wel! Te veel om te onthouden, ik ben het zelf zelfs vergeten :-)

Keys and Chords: Je moet als persoon toch een enorme creativiteit hebben. Het lijkt of er komt geen eind aan nieuwe ideeën. Lig je als persoon dan soms wakker in je bed denkend over nieuwe ideeën of komen deze plots op en veer je recht van tussen de lakens om deze vluchtig op te schrijven of uit te werken?

Arjen: Oh, ja, dat gebeurt zeker. Ik heb overal kleine recordertjes liggen, daar neem ik het dan mee op. Maar de meeste ideetjes komen als ik ongedwongen mijn gitaar eens pak en iets begin te zingen of tokkelen.

Keys and Chords: Doorheen al deze projecten werkte je samen met diverse vocalisten zoals Anneke Van Giersbergen, Jasper Steverlinck die ik al eerder noemden maar ook grote namen als Bob Catley, Damien Wilson, James Labrie, Jorn Lande, Russell Allen, Bruce Dickinson, Mikael Akerfeld, Daniel Gildenlow, Devin Townsend, Floor Jansen, Gary Hughes, Simone Simons, Heather Findley, Magali Luyten, Wijlen Mike Baker, Neal Morse, Ralf Scheeper, Sharon Den Adel, Tobias Sammet, Fish, …. 
Ook qua muzikale talenten werk je vaak samen met gerenommeerde waarden als Gary Wehrkamp, Michael Romeo, Jens Johanssen, Oliver Wakeman, Ed Warby, Peter Vinck, Chris Maitland, Robby Valentine, … Het lijkt niet evident om deze namen te strikken voor je projecten al heb ik soms een vermoeden dat sommigen staan te springen om met je samen te werken?

Arjen: Klopt, ik ben nu inmiddels in de luxe positie dat top muzikanten mij aanschrijven! Dat was in het begin wel anders, dan moest ik iedereen overtuigen, wat zeker niet altijd lukte.
Keys and Chords: Zijn er bepaalde namen uit de muziekbusiness die je graag op één van je projecten had gehad maar waar je een nee als antwoord kreeg? Ik heb me zo eens laten vertellen dat Kate Bush niet geïnteresseerd was om deel te nemen. Klopt dit? Zijn er nog andere namen?

Arjen: Ik krijg zelden ‘nee’ als antwoord, maar heel vaak krijg ik helaas gewoon helemaal geen antwoord. De echte grote namen, zoals inderdaad Kate Bush, zijn heel moeilijk te bereiken of te benaderen, die worden goed afgeschermd. Met een beetje geluk lukt het via een journalist, een platenmaatschappij of een manager. De lijst van mensen waar ik nog graag mee zou willen werken, maar wat tot dusverre nog niet gelukt is, is eindeloos! Zo’n 200 namen. Hoofdzakelijk muzikanten met wiens muziek ik ben opgegroeid in de 60-er en 70’er jaren. Helaas sterven er sommigen, zoals Bowie en Dio. 

Keys and Chords: Even terug naar ‘The Theater Equation…’ Dit totaalpakket van DVD met de ganse show en de muziek op dubbel CD is uitgekomen op 17 juni bij Inside Out.
Het was lang wachten voor de vele fans die de show live niet konden meemaken inclusief mezelf. Dit is iets waar ik al lang spijt van heb nu ik dit alles op DVD heb kunnen aanschouwen.

Arjen [onderbreekt]: Wat jammer!

Keys and Chords: Dit moet ongetwijfeld de productie geweest zijn waar het meeste tijd in gekropen is en het meeste tijd gekost heeft om tot stand te komen?

Arjen: Ik ben zelf niet of nauwelijks betrokken geweest bij de voorbereidingen. Ik heb alleen de band en de zangers uitgezocht. 
Maar inderdaad, ze zijn hier zo’n twee jaar mee bezig geweest. De productie heeft ongeveer een half miljoen euro gekost.

Keys and Chords: De bonus bij de DVD leert me dat Joost Van Den Broek verantwoordelijk was voor de band en deze mede met zijn medewerking tot stand kwam. Hij leverde ook een schitterende prestatie met de arrangementen die hij maakte om het geheel van de complexe studio versie om te vormen naar een live te spelen arrangement. Ook voor de The Epic Rock Choir had je hulp van Laura Ten Hoedt die een internationale cast leidde doorheen de repetities en verschillende arrangementen uitprobeerde. Ik kan me voorstellen dat er op die manier een grote last van jou schouders viel?

Arjen: Zoals ik al zei, ik was er nauwelijk bij betrokken, dus ik had helemaal geen last! Joost heeft het super gedaan trouwens, alle lof naar hem. Zonder hem was dit nooit gelukt. De rest was heel slecht geregeld, helaas. Maar dankzij de top instrumentalisten en zangers is het toch nog een succes geworden.

Keys and Chords: Ook voor deze live productie kon je weerom rekenen op grote namen als James Labrie, Wudstick, Heather Findley, Marcela Bovio, Anneke Van Giersbergen, Mike Mills, … en ook muzikaal werd er niet voor de eersten de besten gekozen. Ed Warby lijkt me een logische keuze aangezien je graag met hem werkt. Ook Johan Van Stratum, een bekende naam bij je projecten maar er verschenen toch ook minder bekende namen als Marcel Coenen… 

Arjen [valt in als het over Marcel Coenen gaat]: Marcel is voor mij de beste gitarist in ons landje. Hij is super betrouwbaar en kan echt alles.
Keys and Chords: Je moet een ongelooflijk charismatisch man zijn om deze personen zover te krijgen dat ze hun eigen agenda’s weten aan te passen om voor deze productie de tijd vrij te maken?

Arjen: Iedereen deed graag mee, het was helemaal niet moeilijk! Al moesten een paar zangers zoals Erik Clayton wel overtuigd worden. Dat heb ik zelf niet gedaan. Ik heb alleen aangegeven welke voorkeuren ik had.

Keys and Chords: Totaal verrassend vond ik om voor mij twee totaal onbekenden in de productie te zien zijnde Freek Gielen, een student van Marcel & Erik Van Ittersum, leerling van Ruben Wijtsma. Er moet toch een ongelofelijk vertrouwen zijn om deze personen mee te nemen op het podium in zulk een grote productie en voor hen moet het toch wel de grootste ervaring zijn die ze tot dan toe hadden meegemaakt?

Arjen: Dat denk ik wel! Freek was door Marcel uitgezocht en Erik en Ruben waren door Joost uitgezocht. Ze hebben het er prima vanaf gebracht.

Keys and Chords: Voor het acteer gedeelte van ‘The Theatre Equation’ en het realiseren daarvan werd gebruik gemaakt van understudy acteurs die niet enkel het acteergedeelte voor zich namen maar ook nog eens alle zangpartijen van de uiteindelijke artiesten instudeerde. Een slimme zet aangezien de originele cast niet altijd aanwezig kon zijn vanwege hun drukke agenda’s en verplichtingen. Het moet voor deze understudy’s toch een zware taak zijn om dit allemaal geleerd te krijgen en op hun beurt dit dan nog eens te vertalen naar de officiële artiesten?
Arjen: Dat was inderdaad een heel goed idee! Ik weet zeker dat de understudies de tijd van hun leven hebben gehad. De sfeer bij hen was altijd super. 

Keys and Chords: Het is vooral verbluffend ook om te horen dat er tussen de aankomst van de vocalisten en de uiteindelijke show slechts één week zat. Dat betekent dus dat heel de acteerprestatie op één week tijd aangeleerd moest worden door die understudy’s. Dat moet een helse bedoeling geweest zijn?

Arjen: Ik denk het wel! Ik ben daar zelf niet bij geweest. 
​
Keys and Chords: Wisten de vocalisten bij aanvang trouwens dat ze niet enkel hun partijen live moesten brengen maar er van hen ook nog eens verlangd werd om een acteerprestatie te leveren en hoe reageerden ze daarop?

Arjen: Ik geloof dat sommigen dat niet eens wisten! Ze waren helaas heel slecht ingelicht. Zoals ik al zei, het was allemaal heel slecht geregeld. Maar desondanks hebben ze het allemaal super gedaan, petje af dus! 

Keys and Chords: Het lijkt alsof bij jou releases en producties alles steeds in zijn plooi valt en als vanzelf gebeurt. Ook bij de filmpjes die als extra op DVD’s staan en de filmpjes die je online plaatst op social media lijkt het of Arjen Lucassen is een rustig man die zich weinig zorgen hoeft te maken. Achter de schermen is dit vast anders met momenten of niet?

Arjen: Totaal anders! Ik maak me constant zorgen, ik slaap er slecht door. Zeker als ik afhankelijk ben van anderen, ik ben een totale control freak. Over mijn eigen aandeel maak ik me daarentegen totaal geen zorgen. Ik ben ervaren genoeg om te weten dat het uiteindelijk allemaal altijd weer goed komt. 
Keys and Chords: Ik zie de laatste jaren alsmaar meer concept albums, rock en metal opera’s uitkomen zoals bij Avantasia, Daniele Liverani (Genious), Dominici (O3), Rhapsody Of Fire, Melted Space, Port Mahadia, Ravenia, Sipario, Trans Siberian Orchestra (Beethoven’s Last Night – Night Castle) … zelfs VanCanto (voices of Fire) baseerde hun laatste album op het boek van een Duits schrijver en werkte nauw met hem samen om het album tot stand te laten komen. Recentelijk ook Amon Amarth met ‘Jomsviking’ en Avatar met ‘Feathers And Flesh’. In jouw eigen land dan Ivo Van Dijck die onder de naam Xystus – ‘Equilibrio’ opnam en er recentelijk nog ‘Karmaflow’ aan toevoegde en zelfs nog een stap verder ging door het concept te vermengen met de release van een videogame waarin de muziek de leidraad is voor het spel, de gids van het spel als het ware. Ook minder bekende bands zoals het Belgische Beyond The Labyrinth, Dyscordia (debuutalbum), Mindgames, … Velen van hen zijn ergens door jou of de Ayreon-projecten geïnspireerd of zie jij dit nog anders?

Arjen: Dat hoor ik zelf ook van hen, en dat is een super compliment! Maar ik ben zelf net zo goed op mijn beurt weer beïnvloed door bijvoorbeeld ‘Jesus Christ Superstar’, ‘Tommy’, ‘War Of The Worlds’ en ‘The Wall’.

Keys and Chords: Het decor is nog iets imposant dat kenmerkend is voor deze Ayreon-productie en waarschijnlijk ook het grootste decor dat ooit bij één van jou shows gebruikt werd, waaronder een echte auto die centraal op het podium stond opgesteld maar ook de levensfragmenten uit het hoofdpersonage ‘Me’ vertolkt door James LaBrie waren mee verwerkt in het decor. Ik noem dan maar zijn kindertijd, het kantoor. Het had een grote impact op de artiesten. Ook dat vraagt toch enorm veel voorbereiding?
Arjen: Sorry, hier ben ik daar allemaal niet bij betrokken geweest... Ik ben alleen aanwezig geweest bij een enkele repetitie van de band en de volledige allerlaatste week in de Luxor. Gelukkig maar dat ik er toen was, want ik moest op het laatste moment een hoop problemen oplossen. Ik kwam erachter dat er bijvoorbeeld nog helemaal geen lichtshow was! Die moest op de dag van de eerste show nog in elkaar gezet worden.

Keys and Chords: Arjen Lucassen treedt de laatste jaren zelf niet meer live op en zoals deze productie ook laat zien laat je het live werk aan andere muzikanten over. Hoe kwam je tot deze beslissing?

Arjen: Ik ben een kluizenaar, ik verlaat zelden mijn huis/studio. Ik ben een componist, geen performer. Ik creëer graag nieuwe dingen. Repeteren en live spelen is niet mijn ding, ik ben daar ook niet goed in.

Keys and Chords: Ik ken jou als een zeer productief persoon die altijd wel in de weer is met één of ander project en het volgt snel het andere op. Ik vermoed dan ook dat je volop bezig bent met een volgend project of toch ideeën hier rond aan het verzamelen bent. Is er iets op komst waarvan je een tip van de sluier wil lichten voor onze lezers?

Arjen: Zeker weten, ik ben alweer ruim een jaar bezig met een nieuw album en het gaat heel goed! Maar sorry, ik mag er nog niets over zeggen :-) Ik hoop in ieder geval dit jaar klaar te zijn, wat betekent dat hij begin volgend jaar uit kan komen! Meer nieuws binnenkort :-)

Keys and Chords: Jammer voor ons en de fans dan. Ze zullen nog even op hun honger moeten blijven zitten tot er meer nieuws komt over je volgende project. Ik wil je nog bedanken voor de tijd die je vrij maakte om deze vragen te beantwoorden in deze drukke tijd, te midden van een volgend project!

Arjen: Graag gedaan en misschien tot een volgende keer.
Johan Kaethoven and a very special thank to all photographers involved for the reissue of their photos.