“Als je naar meerwaarde zoekt in de popmuziek, kom je vaak van een kale reis terug.”
Twee jaar na het triomfantelijke ‘Welcome To Strange Paradise’ zijn The Van Jets terug met ‘Future Primitives’. Hun vijfde langspeler verkent enerzijds bekende muzikale paden, maar geeft evenzeer een frisse draai aan andere. De songs ‘Day On Clouds’, ‘Fiction vs. Fiction’ en ‘New Droogs’ zijn zonder meer future classics. Frontman en zanger Johannes Verschaeve geeft graag tekst en uitleg bij het nieuwe werk, maar eerst geven we een compliment over ouder werk …
© The Van Jets
|
Julian De Backer: ‘Als ik even naar het verleden mag kijken, voor we naar het heden kijken: wat een extreme topsong is ‘Two Tides Of Ice’.’ Johannes Verschaeve: ‘Ik ben er nog altijd enorm trots op, en hij zit nog altijd in de setlist. Als ik later terugkijk op mijn oeuvre met mijn kleinkinderen, en ze vragen me wat opa betekend heeft, is het zeker één van de nummers die ik zal laten horen. Zowel qua lyrics als qua muziek klopt het nummer helemaal. Het was ook één van de prototypenummers die ons op weg hebben gezet naar deze plaat.’ Julian: ‘Het staat in mijn iTunes top-25 van de meest beluisterde nummers. Het was de stand-out van het vorige album. Andere nummers moeten groeien, maar dit was instant goed.’ Johannes: ‘Op dit nieuwe album vind ik ‘Ready Made Wild Life’ heel puik. Thematisch klopt het helemaal, het was ook lang de werktitel voor de plaat. Als we het spelen, is het één lange trip met weinig verschillen in akkoordenschema’s. Ik schrijf vaak nummers met trucs en zijsprongetjes links en rechts, maar ‘Ready Made Wild Life’ is sfeervol en rechttoe-rechtaan. Een echte roadtrip. Ook ‘21 Century Boys’, een geslaagde pastiche van een stoere bende, kan me erg bekoren. Het nummer is heel debiel begonnen, met een riff gespeeld op één vinger op een synthesizer, geschreven in 6/8.’ Julian: ‘‘Ready Made Wild Life’ en ‘Rewild’ lijken heel hard op elkaar qua thematiek, nummers waarin het hoofdpersonage zichzelf een roofdier waant. De twee nummers versterken elkaar, en passen bij elkaar.’ Johannes: ‘Op de plaat ‘The Suburbs’ van Arcade Fire komen hier en daar bepaalde frases en woorden terug. Het ligt er nooit dik op, maar de nummers hebben een familieband. Sommige songwriters vinden dat ‘not done’, je mag jezelf niet herhalen. Ik gebruik vaak het woord ‘future’ of ‘wild’. ‘AD to BC’ zit ook in twee nummers.’ Julian: ‘Ik verstond eerst ‘AC to DC’.’ Johannes: ‘Nee nee, ‘anno Domini’ to ‘before Christ’, want dàt is een thema in de plaat: dat de toekomst terug het verleden is. De toekomst is de oertijd. Ik hou van woordspelletjes die een bepaalde link creëren tussen nummers, omdat ik een plaat wilde maken met een beetje samenhang. Daarom zijn ‘Rewild’ en ‘Ready Made Wild Life’ ook verwant.’ Julian: ‘Michael Jackson knipoogde ook graag. Zo wordt hij in het nummer ‘Jam’ een ‘smooth criminal’ genoemd, vier jaar nadat ‘Smooth Criminal’ uitkwam, en zegt hij ‘Don’t you black or white me’ in ‘They Don’t Care About Us’, vier jaar nadat ‘Black or White’ een hit was. Het lijkt me als songwriter heel leuk dat je ‘Inception’-gewijs naar je eigen nummers kan refereren.’ Johannes: ‘Inderdaad, want als iemand anders het zou doen, zou het plagiaat zijn, of stom, maar binnen je eigen ding kan je dat doen. Stef Kamil Carlens deed dat ook met Zita Swoon. ‘Josie’ en ‘The Banana Queen’ zijn personages die vaker terugkomen.’ Julian: ‘Zo krijg je een soort van ‘Van Jets Shared Universe’, waarin de personages van jouw eerste plaat ook de personages van deze plaat kennen. Een heel fascinerende gedachte. Jij gebruikt graag speciale, niet voor de hand liggende woorden zoals ‘droog’ in het nummer ‘New Droogs’. Volgens Wiktionary is dat ‘a violent young gang member, or hooligan’. Als je het leest, denk je meteen aan ‘drugs’, natuurlijk.’ Johannes: ‘Dat is de woordspeling. Ik ken het woord ‘droog’ via ‘A Clockwork Orange’. Ik kende eerst de film, en ik heb twee jaar geleden ook het boek gelezen. Het is een klein, doch moeilijk leesbaar boekje, omdat het deels in een slang is geschreven. Dat viel me minder op toen ik de film bekeek. Het betreft ‘Nadsat’-slang, een taal uitgevonden door de schrijver. Het is een mix van Russisch, klanknabootsingen, en Engelse verbasterde woorden. De gang in het boek spreekt onder elkaar in een jargon, zoals dat onder gevangenen of vissers gebeurt.’ Julian: ‘Bargoens?’ Johannes: ‘Bargoens, inderdaad. Ik heb ‘A Clockwork Orange’ in het Engels gelezen, en ik was constant verward. Na enige tijd, stopte ik met die woorden op te zoeken, omdat het wel duidelijk werd. ‘New Droogs’ is een kleine knipoog naar ‘A Clockwork Orange’. Leo Abrahams, die onze vorige plaat heeft geproducet, kent Russisch. Hij zei dat ‘droog’ gewoon Russisch is voor ‘vriend’, weliswaar anders geschreven. Mensen gaan denken dat mijn nummer over nieuwe drugs gaat, maar het gaat over twee vriendjes.’ Julian: ‘Heb je ooit ‘Blade Runner’ gezien?’ Johannes: ‘Ja, ik heb zelfs de nieuwe sequel ‘Blade Runner 2049’ al gezien.’ Julian: ‘Daarin heb je ‘Cityspeak’, gesproken door Gaff (Edward James Olmos’ personage, red.). Het is een mix van Japans, Hongaars, Chinees en andere talen. Deckard (Harrison Ford) doet alsof hij Gaff niet verstaat. Maar heel af en toe zit er Engels tussen.’ Johannes: ‘Zo creëer je een heel eigen universum, zodat je als maker duidelijk maakt: ‘Dit is niet onze wereld’. Ik was erg bang voor de sequel. Het origineel is een cultfilm, en dat schept verwachtingen. Maar ik was blij. Mijn verwachtingen zijn niet compleet ingelost, maar ze hebben de keuze van de esthetiek gemaakt. Sciencefiction die zich in de toekomst afspeelt, is tricky. Het kan snel naar een trukendoos evolueren, waarin ze de nieuwe uitvindingen blijven aansleuren. Maar ‘Blade Runner 2049’ staat nog redelijk dicht bij onze wereld, en daarom komt het veel echter over. Ryan Gosling is vree goed, de beelden van de afgeroeste landschappen, het misleidende verhaal … ja, ik vind het een goede sequel.’ Julian: ‘Auteur Peter De Voecht vatte het goed samen: ‘Het is een onnodige sequel, maar nu hij er is, ben ik er wel erg blij mee’. Het zou veel erger zijn geweest als het een slechte overbodige sequel was, natuurlijk. Hij beledigt nooit het origineel, en dat is prettig. Nog even terug naar dat woord ‘droog’. Heb je toevallig de nieuwe ‘Muppets’-film uit 2011 gezien?’ Johannes: ‘Nee?’ Julian: ‘Daarin heb je een coverband ‘The Moopets’ – met Dave Grohl op drums, zowaar. Ik dacht even dat ‘drug => droog’ een verwijzing was naar ‘muppets => moopets’.’ Johannes: ‘Helemaal niet, maar ik wil ‘The Muppets’-film nu wel eens bekijken. Klinkt hilarisch.’ Julian: ‘In het nummer ‘Fiction vs. Fiction’ zing je over ‘dirty words to a number one song’. Hoe kom je op dat beeld, en wat zijn jouw favoriete dirty words uit een number one song?’ Johannes: ‘Veel nummers gaan over seks, liefde en verleiding, en dat scoort altijd. In r&b-nummers klinkt het steevast: ‘Let’s do it in the back, let’s do it in the kitchen’. ‘Fiction vs. Fiction’ gaat over mensen die zich optrekken aan cultuur: aan muziek, aan films, aan beeldjes op internet … het is allemaal candy for the brain, het is allemaal ‘fiction’. Het is niet echt. Een ‘number one song’ is de max wanneer iedereen in de file zit, en het vlotte hitje kan beluisteren. Als er dan nog wat dirty words inzitten, kan je even de wereld – of je rotdag - vergeten. Dat is voor mij ‘Fiction vs. Fiction’.’ Julian: ‘Mij stoort het vaak bij goede nummers dat de tekst zo banaal is. Geef me dan maar één van jouw nummers, waarbij ik nog nieuwe Engelse woorden kan leren. Het is toch prettiger om via popmuziek iets bij te leren?’ Johannes: ‘Inderdaad. Als je naar meerwaarde zoekt in de popmuziek, kom je vaak van een kale reis terug. Als de gemiddelde FM-radio afschuimt, hoor je het herkauwen van het zoveelste ‘I want you’, ‘Baby’, ‘I need you’, etc. Langs de andere kant, is het ook maar popmuziek. Wat zoek je in het genre? Ik erger me soms rot aan alles wat ik overdag op de radio hoor, en dan zet ik hem ook gewoon uit. Het is toch allemaal herhaling van herhaling. Supergeproducete middelmaat. Anderzijds is dat ook wel tof, want het is snel verteerbaar en niet moeilijk. Ik heb natuurlijk liever de muziek die écht troost biedt, waarvan je merkt dat iemand ze met hart en ziel gemaakt heeft. Tuurlijk.’ Julian: ‘Jij zwoegt en schaaft heel duidelijk aan je lyrics.’ Johannes: ‘Klopt, maar blijkbaar herkennen mensen zichzelf in de ‘I love you’-nummers. Als je geen muziekliefhebber bent, stel je jezelf geen vragen en ben je tevreden.’ Julian: ‘Je kan nochtans dieper graver, zelfs als topproducer of poplolita.’ Johannes: ‘Een tekst schrijven is niet gemakkelijk. Lolita’s hebben vaak een goede stem en een producer, maar de tekst is bijkomstig. De hooks zijn belangrijker dan de lyrics. Soms krijg je zelfs een tekst die klínkt als een tekst, maar die niets betekent. Edoch heb je af en toe songwriters die het wél menen en die wél diep gaan … en alsnog uitkomen bij ‘I love you’ of ‘I feel so bad today’. Maar zonder twijfel: veel nummers hebben inwisselbare teksten.’ Julian: ‘De Noorse popgroep a-ha heeft het nummer ‘Maybe Maybe’, dat muzikaal een banaal popdeuntje is, maar in de tekst gaat het dan wel over een vrouw die haar geliefde zonder blikken of blozen uit een rijdende auto gooit: ‘Maybe it was over when you chucked me out the Rover at full speed’.’ Johannes: ‘Zalig. The Smiths zijn ook zo, hé? ‘To die by your side, the pleasure, the privilege is mine’.’ Julian: ‘Of ‘Girlfriend In A Coma’ … op een vrolijke melodie.’ Johannes: ‘En dat is op hetzelfde moment laconiek, maar ook troostend en relativerend. ‘Het gaat slecht. Ja, ik weet dat het slecht gaat.’ …’ Julian: ‘Graaf jij bewust dieper? Of gebeurt dat onbewust?’ Johannes: ‘Vroeger was ik veel minder bezig met tekst. De liefde voor lyrics is aangezwengeld door hiphop, nadat ik daar de speelsheid en de vrijheid leerde kennen. In de hiphop gelden er andere regels voor teksten. Bij gezongen tekst zit je veel meer vast aan metrum, en een popliedje kan snel vervallen in rijmelarij. De drempel om meer en feller te gaan schrijven, is toegenomen door mijn appreciatie voor rapmuziek. Nu kan ik me echt amuseren door te veel tekst te schrijven, en zijn mijn teksten gelijkwaardig geworden aan mijn muziek.’ Julian: ‘Toevallig vond ik deze plaat een beetje een hiphopplaat met rockmuziek. De manier waarop jij je lyrics brengt, doet me denken aan de intensiteit van hiphop. It makes sense.’ Johannes: ‘Tof dat je dat zegt. Het is een hybride. Ik heb frisse en inspirerende elementen uit de hiphop gehaald. Rockmuziek als genre is natuurlijk veel ouder, en daar wil ik graag nieuwe zaken aan toevoegen. De bravoure, de zelfverzekerdheid en de productietrucjes uit de hiphop vind ik vree tof en heb ik toegepast, maar ook de vocal delivery, die rechtstreekse aanval op de luisteraar. Voor mij is dat even sterk als een gitaar die distorted klinkt. Heel leuk om te doen, ook.’ Julian: ‘Ik heb je ooit twee keer weten spelen in het Rivierenhof in Antwerpen, voor een Bowie- en een Rolling Stones-tribute. Tijdens de Bowiesessie zei je: ‘Serge Feys is een klootzak. Als je van Oostende bent, ben je een klootzak’. Vanwaar die uitspraak?’ Johannes: ‘Hij is niet letterlijk een klootzak, maar dat we allebei van Oostende zijn, geeft je het voorrecht om hem uit te schijten. In Oostende is het not done om te pronken of succes te hebben. Wij zijn redelijk hard voor elkaar. Het is eveneens typisch West-Vlaams om mekaar naar beneden te halen.’ Julian: ‘Dus ‘klootzak’ is meer als geuzennaam bedoeld. Zoals het N-woord onder zwarte hiphoppers.’ Johannes: ‘Exact!’ Julian: ‘Misschien kunnen we ‘klootzak’ nog zo lanceren, want wij mogen het N-woord niet gebruiken.’ Johannes: ‘Het K-woord (lacht).’ Julian: ‘Maar dan alleen als je van Oostende bent. Ik mag dat dan als Antwerpenaar niét zeggen.’ Johannes: ‘Grappig dat je dat eruit pikt. Ik wist niet meer dat ik dat doen gezegd had.’ Julian: ‘Ik wist natuurlijk dat je het om te lachen zei, maar het was frappant dat je zei: ‘ALS je van Oostende bent …’’ Johannes: ‘Wij onder elkaar.’ Julian: ‘Het geheime broederschap van Oostende.’ Johannes: ‘Wat een paradoxale manier van bonding zou dat zijn.’ Julian: ‘Arno was er ook die avond, en die is ook van Oostende.’ Johannes: ‘Arno is écht een klootzak! (lacht)’ Julian: ‘Tijdens het Rolling Stones-tribute was het enorm aan het gieten, en het Rivierenhof heeft geen dak. Iedereen zat er met een plastic capuchon, gratis uitgedeeld door een sponsor. Arno zag ons, en zei: ‘Ik heb nog nooit zoveel capoten (condooms, red.) bij elkaar gezien.’’ Johannes: ‘Haha, inderdaad!’ Julian: ‘Van Arno gesproken, jullie nieuwe nummer ‘Too many smokes’ doet me aan T.C. Matic denken. In ‘Oh La La La’ klinkt toch ‘TOO MANY CIGARETTES!’. Is dat bewust, of puur toeval?’ Johannes: ‘Eh. Misschien onbewust. Ik ben op veel vlakken beïnvloed door T.C. Matic, omdat ze van Oostende zijn. Ik wilde iets maken over het fenomeen dat je soms te veel doet, en dan kom je jezelf tegen. Too many, als escapisme. Het leek me simpel, en verstaanbaar, voor iedereen.’ Julian: ‘Vanwaar het citaat op het einde van ‘Too Many Smokes’?’ Johannes: ‘Dat is onzin, wartaal, gibberish. Het is een pastiche op een soort van literaire interventie op de plaat. Ik vind het tof wanneer schrijvers voorlezen uit eigen werk. Ik heb een cd van Bukowksi die voorleest uit zijn eigen boek, al is het bijna allemaal onverstaanbaar gebrabbel. Lanoye doet het soms op een podium.’ Julian: ‘Annie M.G. Schmidt heeft het ook gedaan.’ Johannes: ‘Ja? De max! Rond het thema ‘Voorlezen uit eigen werk’ had ik wat fictieboeken gelezen, en het leek me leuk om een passage voor te lezen. Maar dat zou dan weer te veel een ode aan één specifiek boek zijn, dus ben ik beginnen mompelen.’ Julian: ‘Spoken word in rocknummers bevalt me wel. ‘Civil War’ van Guns N’ Roses begint met een quote uit de film ‘Cool Hand Luke’: ‘What we’ve got here is failure to communicate …’.’ Johannes: ‘Dat geeft ook lucht aan een plaat, het schept meteen sfeer. Ik vind het wijs. Paolo Nutini heeft ook zo’n nummer, ‘Iron Sky’. In de bridge zit er een speech uit ‘The Great Dictator’ van Chaplin. Het geeft meteen cachet aan het nummer, hoewel het ook heel fout kan gaan. Maar zo’n citaat maakt een nummer meteen filmisch, en daarom wou ik het ook op mijn plaat. Ze slaan je soms rond de oren met interludes (pauzes, red.), maar het kan heel goed werken op een plaat.’ Julian: ‘Die gewoonte komt ook weer uit de hiphop hé? Hiphop was het eerste genre dat skits, korte sketches en grapjes, tussen nummers introduceerde. Zo kreeg je albums met soms 23 tracks, ook al waren het misschien maar 14 echte songs.’ Johannes: ‘Inderdaad, die spelletjes die we als muzikanten spelen op onze platen, komen effectief uit de hiphop. Frank Ocean heeft een heel commercieel nummer gemaakt, ‘Fertilizer’, maar het is opgenomen met een iPhone. Dat is wijs. Het relativeert ook de plaat zelf.’ Julian: ‘Het is prettig wanneer artiesten zichzelf niet té serieus nemen. Bowie die het artwork van ‘Heroes’ 36 jaar later overplakt met een wit vierkant voor zijn plaat ‘The Next Day’. Superorigineel, en zo eenvoudig. Drie minuten werk in Paint of Photoshop.’ Johannes: ‘Het lijkt weinig werk, maar het is conceptueel heel sterk. Echt zot. Dat hij dat durfde.’ Julian: ‘Wat moest Bowie nog bewijzen?’ Johannes: ‘Niets.’ Julian: ‘Zelfs als ‘The Next Day’ een slechte plaat was geweest, had hij 0% gezichtsverlies geleden. Maar het was een goede plaat, en de volgende – ‘Blackstar’ - was nog veel beter. Ben je een Bowiefan?’ Johannes: ‘Ik ben een énorme Bowiefan. Bowie is mijn grootste heilige. Typisch Bowie om zijn einde zo te orkestreren. ‘Blackstar’ kreeg ook een heel andere lading, het leek alsof hij al dood was toen hij ze inzong. Echt een genie. Ik ben er enorm door beïnvloed, omdat hij echt op de fantasie werkte. Daardoor was er meteen een ‘klik’. Ik kan de platen blijven herbeluisteren, ze zijn op alle vlakken supergoed. Filmisch en fantastisch, met topmuzikanten, uitstekende lyrics … ja, bovennatuurlijk.’ Julian: ‘Sommige mensen houden niet van zijn commerciële 80’s-werk, zoals ‘Let’s Dance’, maar ik vind ‘China Girl’ van dezelfde plaat grandioos. Mét Stevie Ray Vaughn vóór zijn doorbraak op gitaar!’ Johannes: ‘Bowie had op de duur nood aan gewoon ‘mens’ te zijn.’ Julian: ‘Hij was het beu om Bowie te zijn, vermoed ik. Hij wilde terug David Jones zijn.’ Johannes: ‘Dat heeft hij ook gezegd. ‘It’s time to be me’.’ Julian: ‘Spijtig dat hij er niet meer is.’ Johannes: ‘We kunnen nog jarenlang genieten van zijn oeuvre.’ Julian: ‘Er zal nog heel wat in de kluizen liggen, zoals bij Prince. Als je ziet wat we van Elvis allemaal gekregen hebben …’ Johannes: ‘B-sides, restjes, de komende jaren zullen we verwend worden.’ Julian: ‘Laatste vraag: het begin van jouw nieuwe nummer ‘Day On Clouds’ lijkt op het geluid van een video game. Super Mario Bros, bijvoorbeeld. Is dat een bewuste knipoog? In de Mariogames zitten ook vaak levels waarin je letterlijk op de wolken wandelt, dus ‘on clouds’ …’ Johannes: ‘Aha?! Een link? Nee. Het is geen bewuste keuze. Maar ik heb wel de tijd meegemaakt van de eerste Mario Bros-spelletjes met de 8-bitgeluidjes. Ik kan ervan genieten om dergelijke eenvoudige, elektronische bliepjes in mijn nummers te steken. ‘The cloud’ waarover ik zing, is het wazige gevoel na een kater. De herinneringen die terugkomen na een zalige avond. Je voelt je licht, alsof je op een wolk zit. Ik moet Gregory Frateur bedanken voor die zin. Hij zette op zijn Facebookwall: ‘Today is a day on clouds’. Ik kreeg toen meteen het idee voor het nummer.’ Julian: ‘In dat opzicht is ‘Day On Clouds’ het tegenovergestelde van ‘Too Many Smokes’: ook het navertellen van een wilde nacht, maar dan één die minder goed bevallen is.’ Johannes: ‘Inderdaad. Daarbij kijk je jezelf in de spiegel en denk je: ‘Waarom ben ik zo ver gegaan?’’ Julian: ‘Ook die twee nummers horen thematisch bij elkaar, één positieve kant en één negatieve kant.’ Johannes: ‘Ja, absoluut, haha.’ Julian: ‘Noel Gallagher gaf Bono ooit inspiratie voor een song. Ze waren samen aan het doorzakken in de kroeg, en Bono vertelde over zijn vader die op sterven lag. De vader van de U2-frontman vroeg zich hardop af of er een hemel was. Noel antwoordde: ‘Well, he’s one step closer to knowing, isn’t he?’. Waarop Bono vroeg of hij die frase mocht gebruiken, en zo geschiedde: het U2-nummer ‘One Step Closer’.’ Johannes: ‘Zalig. Het is dan ook wel aan Bono om het moment te grijpen. Hij zag iets in die frase, en hij heeft er iets mee gedaan. ‘He’s one step closer to knowing’? Wel cool, eigenlijk.’ Julian: ‘Proficiat met de plaat. Ik heb geen vragen meer.’ Johannes: ‘Dankjewel.’ Julian: ‘Benieuwd of er ook zo’n future classic als ‘Two Tides of Ice’ opstaat.’ Johannes: ‘Dat valt nog af te wachten, dat weten we pas volgende keer.’ |
© 2017 Julian De Backer voor Keys & Chords
A WOODLAND HILLCREST PROMOTION PRODUCTION I KEYS AND CHORDS 2001 - 2025