donderdag 17 november 2022
De Spil, Roeselare

Report: Eddy Bonte
Foto's:  Piotr Belecki  ©

Op het podium bevindt zich een indrukwekkende reeks instrumenten voor een kwartet, maar Leyla McCalla en haar begeleiders bespelen dan ook bas, contrabas, lead gitaar, cello, banjo, drums, percussie - kortom alles wat van doen is voor een New Yorkse van Haïtiaanse afkomst die muzikaal volwassen werd in New Orleans en daar de drie superbe, jonge, blanke muzikanten ontmoette met wie ze door de VS en westelijk Europa toert.
Leyla McCalla toert omdat ze haar nieuwe plaat aan de man wil brengen: ‘Breaking the Thermometer to Hide the Fever’. Een heel programma en dat is het ook: een muzikale reportage over de armoede en de onderdrukking van het Haïtiaanse volk, gebaseerd op de archieven van Radio Haiti, die uitzond in de volkstaal, voor democratie opkwam en derhalve werd opgedoekt. Ten gronde, is het album een afgeleid product van een multidisciplinair project met dezelfde titel.
De groep betreedt zonder enige aankondiging het podium en zet in met een instrumentaal stuk om de sfeer te scheppen. Stilte, melancholie en ingetogenheid past bij rouw, de rouw om vermoorde journalisten zoals Jean Dominique, de liquidatie van de kritische zender Radio Haiti en de genadeloze repressie die de bevolking al decennia ondergaat. Diverse keren zullen geluidsfragmenten van die zender, de omgebrachte journalist en diens weduwe Michèle Montas ons eraan herinneren waarom we hier zijn.
De show bestaat logischerwijs dan ook grotendeels uit Haïtiaanse muziek, een bastaardvorm an sich, gezongen in het Creools, met veel Afrikaanse en Caraïbische ritmes, traditionele liederen (‘Dan Reken’), nieuw materiaal gecomponeerd door McCalla, een getoonzette poëet (Boukman) en een lokale singer-songwriter (Manno Charlemagne). Mispak je echter niet: McCalla brengt evengoed de Zuid-Amerikaanse tonen van Caetano Veloso (‘You Don’t Know Me’), ongecompliceerde blues en een knappe song die me aan Mississippi John Hurt doet denken (en zijn ‘Creole Belle’).
En nee hoor, het is niet allemaal doom and gloom. Ze heeft begrepen dat Vlamingen ook de term 'helaba’ gebruiken en zo sluit ze de avond af met de meezinger ‘Eh La Bas’ en een flard ‘Iko Iko’.  
Ja, strijdcultuur gaat samen met een avondje uit en muziek van de bovenste plank.  
Het voorprogramma werd verzorgd door de Française Sarah Lenka, enkel begeleid door een akoestische gitarist in plaats van de aangekondigde groep. Ze bracht zachte, intieme jazz, afgewisseld met blues. De nummers van Bessie Jones en Bessie Smith waren niet lukraak gekozen, want haar nieuwe plaat  handelt over de ‘condition féminine’. 

​​English Summary
​
Born in New York and musically raised in New Orleans, Leyla McCalla wants us to know that her roots are in Haiti and that the Haitian people have been suffering from oppression, violence, hunger and poverty for decades. She also wants us to realize though that Haitian slaves were the first to successfully overthrow their masters and to establish the first black nation in the Western hemisphere.
So where does the show fit in? Well, McCalla is promoting her new album ‘Breaking the Thermometer to Hide the Fever’, which is derived from a multidisciplinary project about slavery, repression, freedom and emancipation in Haiti, mainly based on the audio archives of Radio Haiti and relating the murder of journalist Jean Dominique. McCalla and her three wonderful New Orleans musicians (all young ‘whities’ as it happens, quite a statement too) sing and play the script using Haitian tunes mainly sung in Creole and based on Afro-Caribbean rhythms, but also via plain blues, South American vibes courtesy of Caetano Veloso, Haitian singer-songwriter Charlemagne and poet Boukman, all interspersed with audio snippets from Radio Haiti.
It wasn’t all gloom & doom though, as McCalla and the band kept some great songs for the end, such as the sing-along traditional ‘Eh La Bas’.
In a time when so many abuse diversity to live their safe space lives, McCalla does exactly the opposite: she brings ancestries, heritages, languages and cultures together – inviting you to listen and think. About the world before colonialism. About democracy today. As often, the meeting of cultures produces wonderful effects.
Support act was French singer Sarah Lenka, who introduced us to her world of soft, intimate and mainly self-composed jazz - with some blues for good measure. As her new album is about the feminine situation, we also got treated to Bessie Jones and Bessie Smith