​De eerste nieuwe tekenen van leven van MaYan kwamen er in de herfst van 2017 toen ze het voorprogramma verzorgden van een aantal Epica shows. Wij zagen de band aan het werk in Trix, Antwerpen en Het Depot, Leuven. De eerste gedachte die ik daarbij kreeg was: “Tedjuu, dat is toch verschrikkelijk goede muziek!” Want ik moet eerlijkheidshalve bekennen dat ik toen ‘Quarterpast’ (2011) en ‘Antagonise’ (2014) uitkwamen, ik deze albums een aantal maanden behoorlijk veel heb beluisterd maar dat ik ze daarna een beetje over het hoofd heb gezien. Het was een meer dan aangenaam wederhoren. Rond dezelfde tijd werd ook het nieuws gelanceerd dat Mayan in 2018 nieuw werk zou uitbrengen en dat is dan dit album, ‘Dhyana’ geworden dat we u hier mogen voorstellen. MaYan werd destijds een beetje aangekondigd en gepromoot als zijnde het hobbyproject van Mark Jansen van Epica maar dat is een beschrijving die de band zeker geen eer aandoet, integendeel. Momenteel bestaat MaYan uit nog veel ander schoon volk. Naast Mark, die bij MaYan z’n gitaar aan de kant laat staan en enkel instaat voor grunts en screams, ook nog uit Jack Driessen (ex After Forever) voor al het toetsenwerk en orkestrale arrangementen. Verder hebben we Ariën van Weesenbeek (ook gekend van Epica) op drums, Adam Denlinger en Henning Basse voor mannelijke, cleane vocals en George Oosthoek die ook screamt en grunt. De vrouwelijk vocalen schrijven we op conto van Marcela Bovio (Stream of Passion, Ayreon) en Laura Macri (naast Mevrouw Jansen zijnde ook een bijzonder getalenteerde soprano operazangeres). Het rijtje is nog niet rond want we moeten ook nog Frank Schiphorst als snarenplukker vernoemen, samen met Merel Bechtold (Delain) en Roel Käller op basgitaar. Kortom, MaYan is een heuse band nu en zeker geen project meer. Dat willen ze met hun derde langspeler eens en voor ook altijd aantonen. Kosten noch moeite werden gespaard om van ‘Dhyana’ een absoluut meesterwerkje te maken. Omdat vele leden desondanks toch geen fulltime muzikanten zijn en de platenlabels ook al lang niet meer over excessieve budgetten beschikken werd er voor de financiering van de opnamen een beroep gedaan op crowdfunding en dat bleek allerminst een slechte gok te zijn. De band haalde immers veel meer op dan het geplande budget. Op die manier kon er zelfs beroep gedaan worden op het heuse City of Prague Philharmonic Orchestra. Dat zijn geen pannenkoeken want die verzorgden ook al de orkestratie voor o.a. Dimmu Borgir, Within Temptation, Blind Guardian en Dream Theater. Geen violen uit een softwarepakketje & Mac dus maar The Real Deal en ook dat bleek een goede zet. Het orkest speelt een grote rol, zo niet hoofdrol op dit album. Voor wie de versie vind met de bonus CD met daarop alle tracks in instrumentale uitvoering, waarop je de kwaliteiten van het City of Prague Philharmonic Orchestra nog beter kan horen. Het geluid van Mayan bestaat naast die orkestratie uit nog ontelbaar veel andere lagen. De ene geeft zich al wat sneller bloot dan de andere en net daardoor is ‘Dhyana’ zo’n album geworden dat je tien keer na elkaar kan draaien en er toch telkens nog nieuwe dingen in kan ontdekken. De kapstok blijft nog altijd melodic death metal maar dit is een muzikale reis die liefhebbers met zin voor avontuur en ontdekking op vele vlakken ongetwijfeld zal kunnen bekoren. Jack & Mark & Co. Hebben de grenzen opgezocht en verlegd. Opener ‘The Rhythm Of Freedom’ introduceert ons al tot het orkest maar barst daarna los in een storm van geluid. Een mooie balans tussen hard en zacht, grunts en clean. De melodie weet zich in al deze chaos toch overeind te houden. De storm gaat nadien over in een ‘Tornado of Thoughts (I Don’t Think, Therefore I Am)’ waarin je als luisteraar muzikaal gezien letterlijk uiteengereten, doorheen geschud en de lucht in gesmeten wordt. Dit nummer doet letterlijk wat het wil met je lichaam. U gelooft mij niet? I dare you … just try it. En kom achteraf niet zeggen dat ik u niet verwittigd heb. Als de storm gaat liggen ontwaak je ergens in een zonovergoten, kleurrijke zomertuin onder het hemelse gezang van Laura Macri. Het hemelse gevoel is echter van korte duur want daar wordt je alweer bij de enkels gegrepen en een donker hol in getrokken. En je zou alleen maar willen dat daar een zot konijn met een veel te groot zakhorloge rondloopt. Onheilspellende stemmen sleuren je mee de duistere dieperik in. ‘Saints Don’t Die’ … blijkbaar niet, neen. Maar waar ze dan wel naartoe gaan, daar hebben wij het raden naar, zo te horen is het niet naar de “hemel”, of ziet die er toch niet uit zoals men ons destijds in de lessen godsdienst trachtte wijs te maken. Even lijkt er redding te zijn als Laura je terug naar de bovenwereld lijkt te kunnen lokken. Ijdele hoop zo blijkt al snel. Echte rust vinden we pas een eerste maal tijdens het titelnummer, de kortste track ook op het album. Enkel geruggesteund door een akoestische gitaar, een cello en sobere orkestratie laten Marcela Bovio en Laura Macri de haren op vele plaatsen van je lichaam naar boven komen met een Italiaanse tekst die, voor zover ik er iets van begrijp over de maan en herinneringen etc. gaan. Maar je hoeft het natuurlijk niet te begrijpen om er, net als ik, intens van te kunnen genieten. De rust is van korte duur want hierna zijn we alweer vertrokken voor een helse rit. We moeten natuurlijk oppassen om MaYan met Epica te gaan vergelijken maar toch doet ‘Rebirth From Despair’ mij wat aan Epica denken. De intro en orkestratie hadden ook bij hen zo kunnen klinken en de combinatie van Marks’ grunts gevolgd door de zang van Marcela voelt een beetje Epicaiaans aan. Dat geniale basloopje halverwege neemt veel van de vergelijking weer weg. Gelukkig maar (en dat bedoel ik positief naar beide bands toe).  ‘The Power Process’ klinkt als het meest toegankelijke nummer van de plaat, we durven het woord “catchy” zelfs in de mond te nemen. Die violen in de intro zullen u al spontaan laten mee-hummen, hi hi. Tijdens het langste nummer ‘The Illosury Self’ haalt MaYan en vooral het orkest letterlijk alles uit de kast wat er maar uit te die kast te halen valt. Dit is niet enkel een muzikale vijg rond uw oren maar een kopstoot, djoef op uw muil, stoot tussen uw ribben en een trap onder de gordel erbij. En u zult ervan genieten, geloof het maar!  Eindelijk krijgt u dan nog eens een rustmoment aan de hand van ‘Satori’, ook weer een kort nummer, balancerend op een pianoriedel en orkest met wederom een glansrol voor de stemmen van La Bovio en La Macri.  Voor ‘MaYa (The Veil of Delusion)’ zou men in onze taal het woord “bombastisch” hebben moeten uitvinden moest het nog niet bestaan hebben. Zwaar, mensen, zwaar. Het enige puntje van kritiek dat ik toch kan vinden op ‘Dhyana’ is dat de heren Jansen & Driesen zich op ‘The Flaming Rage Of God’ net dat tikkeltje te hard hebben laten gaan qua geluidjes en toeters en bellen erin te stoppen. Het resultaat klinkt echt wel veel te druk. Het nummer bevat echter wel zowat de zaligste lyrics van het album: “Liar, liar, teach me all the lessons which I need to blame them all. Cheater, deceiver, find me all the angels as I need to make them fall. Fear the final judgement, hunt the witches, burn them all” … eat that! En alsof het allemaal nog niet genoeg was luidt het orkest, net zoals het de intro op gang trok, ook de prachtige afsluiter ‘Set Me Free’ in. Een nummer dat hier het album afsluit en wat mij betreft ook een perfecte song is om dit met de concerten te doen. Ik heb ‘Dhyana’ hier op endeless repeat staan en dat mag wat mij betreft letterlijk genomen worden. Ik kan er absoluut geen genoeg van krijgen. Stop dus met uw tijd te verspelen met het lezen van mijn woordenbrij en schaf u als de bliksem dit meesterwerkje aan.
 
Jan Guisset (4 ½ )

​Fargo. Voor ons is dat die beroemde cultfilm uit 1996 van de gebroeders Coen waarin alle hoofdrolspelers elkaar beliegen en bedriegen en dan nog eens verraden daarbovenop met het uiteindelijke doel het geld te bemachtigen. De naam wordt dan ook gebruikt door vele bands over de hele wereld. Één van die bands is het Duitse Fargo, meerbepaald afkomstig uit Hannover. De band werd opgericht in 1978, reeds lang voor de Coentjes films begonnen te maken dus, en bracht in de eerste jaren van hun carrière vier albums uit waarvan het laatste, 'F' getiteld, alweer van 1982 dateert. De leden van Fargo zien er anno 2018 dus uit als een flink stel overjaarse rockers. Geen mannen in een midlife crisis die willen bewijzen dat ze nog wilde haren hebben, neen, volgens mij is dit als een bejaardenclub die hun oude hobby nog eens boven halen. Buiten drummer Nikolas Fritz dan, die is van een paar generaties later blijkbaar. Soit, wie zijn wij om de oudjes te zeggen wat ze nog wel of niet meer kunnen en mogen doen. Als ze er zelf nog maar plezier in hebben, nietwaar. Als we 'Constellation' de eerste draaibeurt geven, zonder op alle voorgaande info te letten, dan zouden we ons in een bar ergens in Texas kunnen wanen. Met op het kleine podium opzij een band bestaande uit mannen met stetsons, baarden, puntige boots en franjes aan de mouwen van hun jasjes. Tot de zang begint, dan vallen de heren door de mand als de Fritsen die ze zijn, door het vaak tenenkrullend ergerlijke keuken-engels waaruit hun lyrics bestaan. Muzikaal klinkt het allemaal best O.K. als een Americana mix van blues en country waarop line dancers zeker hun ding zouden kunnen doen. De openers 'Step Back' en 'Leave It' zijn leuke songs, catchy, snedig. Niet super origineel maar voor op een zaterdagavond bijvoorbeeld, zeer O.K. Ook verderop het album staan nog van die nummers maar als we teveel zinsneden als "Hanging out in a local bar, it's been a lousy day", "Buzz buzz buzz is what flies do", "I got my own fish to fry", “if I said it was Christmas tonight, you’d be looking for snow outside” moeten aanhoren komen onze haren ten berge te staan. De heren zullen het zelf waarschijnlijk geweldige ingevingen hebben gevonden maar voor wie de taal der Angelsaksen beter kent en vaker gebruikt staat dit niveau gelijk aan het tweede middelbaar of zo. En onze Duitse vrienden zullen het ongetwijfeld een enorm geestig idee gevonden hebben om de lyrics van 'Southern Breeze' als verwijzing naar The King vol met titels van Elvis Presley songs te steken maar na anderhalve keer beluisteren is het plezante er wel af, geloof mij vrij. Over het waarom de gasten van Fargo veertig jaar na hun debuut opnieuw een plaat besluiten uit te brengen, daar hebben wij het raden naar. Maar zoals gezegd, ze moeten vooral kunnen doen wat ze nog kunnen en willen. Alleen, de vraag blijft wie daar eigenlijk op zat te wachten. Leuk maar geen blijver. Entschuldigung meine Herren.
 
Jan Guisset (3)

​Phantom Elite is eigenlijk ontsproten uit de samenwerking tussen Sander Gommans (After Forever) en de Braziliaanse zangeres Marina La Torraca (bekend van bij oa Exit Eden en Avantasia), toen Sander in 2014 na het verschijnen van het album 'Serenades of the Netherworld' van zijn project HDK een band samenstelde om de songs van dat album live te kunnen brengen. Gitaristen Goof Veelen en Ted Wouters kwamen er ook bij alsook drummer Eelco Van Der Meer. De samenwerking tussen de muzikanten verliep zo fijn dat ze al gauw ook samen eigen nummers begonnen te componeren. En zo werd het ontstaan van Phantom Elite een feit. Welke de huidige rol van Gommans binnen de band is, is ons momenteel niet helemaal duidelijk meer. Volgens de webpagina van de band blijven enkel La Torraca en Wouters nog over van de originele bezetting. Zij worden nu bijgestaan door Max Van Esch (gitaar), Vincent De Bruin (bas) en Joeri Warmerdam (drums). Nu is er dan het in eigen beheer uitgebrachte debuutalbum 'Wasteland' waarmee Phantom Elite vastbesloten lijkt een eigen plekje binnen de muziekwereld af te dwingen. Een plaatsje waar ze, naar onze bescheiden mening, zeker recht op hebben. De sound van Phantom Elite laat zich het best omschrijven als symphonic metal met pop en progressive invloeden. Je kan vergelijkingen maken met After Forever uit hun post Mark Jansen tijdperk, Stream of Passion, Symphony X en Dream Theater. Vergelijkingen die ze zeker niet als last moeten meedragen, integendeel. De songs van 'Wasteland' geven zich niet in 1-2-3 prijs, het album heeft best een aantal luisterbeurten nodig alvorens alle lagen bloot komen te liggen. Muzikaal worden de nummers vaak zwaar gedomineerd door synthesizers zoals in 'Rise With the Dawn' en 'Revelation' en een elektrisch orgel ('Another Day', 'Above the Crowd' en progressieve hoogstandjes ('Every Man For Himself', 'Lockdown') maar er zijn ook enkele rustigere, misschien ietwat meer commerciëlere songs zoals 'Astray' en ook kippenvelmomenten, waarvan de beklijvende remake van het HDK nummer 'Serenades of the Netherworld' absoluut bij iedereen toch minstens enkele haren spontaan zal laten omhoog komen. Marina La Torraca beschikt over een zalig mooie, bijzonder gevarieerde en aangename zangstem waarmee ze zich moeiteloos staande kan houden tussen al dat bombastische geweld en er de meer rustige nummers ook perfect mee kan dragen.
‘Wasteland’ is echt een bijzonder mooi, gevarieerd en boeiend album geworden. Fans van Epica, After Forever, Nightwish, Stream of Passion, Ayreon of Avantasia kunnen hier ook echt wel wat mee.
 
Jan Guisset (4)

​Een carriere die al bijna 40 jaar duurt, er zijn niet veel bands of artiesten die daar prat op kunnen gaan. En om na al die tijd ook nog steeds om de twee jaar ongeveer een nieuwe plaat uit te brengen, dat is in muziekland eerder een uitzondering. De voorbeelden zijn legio van bands met een gelijk- of langerlopende geschiedenis dan Grave Digger, die enkel nog maar touren om te teren op hun oude hits of slechts om de 8 jaar eens een middelmatig album uitbrengen. U zei Metallica … ik niet! En dat zulks een hoge muzikale output geen evidentie is, beseft ook de band zelf. Vooral omdat het album na album moeilijker wordt om nog met iets interessant op de proppen te komen. De geschiedenis kan ook als molensteen om de nek werken. Grave Digger opperhoofd Chris Boltendahl voelt immers ook het keurslijf waarin de band zo’n beetje gevangen zit. Na veertig jaar krijg je kritiek wanneer je iets vernieuwends wilt uitbrengen en evenveel wanneer je het juist niet doet. Daar heeft hij wel een punt maar een band moet vooral voor zichzelf kunnen uitmaken welke richting ze willen uitgaan. Alles wat je doet omdat je denkt dat het moet zal na verloop van tijd als een grote zelfverloochening aanvoelen. Toch voelde Boltendahl aan dat het tijd werd om het Grave Digger geluid toch wat op te frissen. Na het vorige album, ‘Healed By Metal’ (2017) waren ze aan nieuw materiaal en demo’s begonnen maar het risico op gewoon meer van hetzelfde werd te groot en dus durfde hij gitarist en mede componist Axel “Ironfinger” Ritt zelfs zijn huiswerk opnieuw te laten maken. Deze inspanning leidde tot dit nieuwe album ‘The Living Dead’. Een wereldschokkende koerswijziging hoeft niemand te verwachten maar er werd wel voor een meer bluesy, oerhardrock geluid gekozen. De bezongen thema’s blijven wel redelijk constant. Horror, oorlog en de liefde voor metal. De albumhoes bevat ook alle gekende Grave Digger kwaliteitskenmerken. Het vertrouwde loge prijkt boven een kerkhof en we worden aangestaard door een zootje wederopgewekten, geleid door de Grimm Reaper en een zombieversie van Chucky die een soort van macabere alliantie lijken te zijn aangegaan. Na de twinkelende klanken van een muziekdoos worden we al snel uit onze onschuld getrokken door ‘Fear of the Living Dead’, een stormachtig horror song. Zoals we van Grave Digger gewoon zijn zit er nergens een klankje of effectje te veel. Alles wat we horen kunnen we plaatsen en de productie houdt alles helder en eenvoudig. Live zal dit nummer vast en zeker snel opgepikt worden door de fans met dat wohowow meezingstukje in het midden. Op ‘Blade of the Immortal’ mag het een stukje trager en heavier en klinkt onze vriend Chris zelfs een beetje als Lemmy. Het tempo gaat dan met een ruk weer de hoogte in op ‘When Death Passes By’. ‘Shadow of the Warrior’ klinkt bijzonder episch en heeft een beetje een folky gevoel en een compacte maar meesterlijke solo van Ritt. Ook op dit album vinden we een anthem terug waarin de liefde voor metal uitvoerig wordt bezongen, ‘The Power of the Metal’. Het voelt altijd een beetje aan als preken voor de eigen parochie maar, met de benen wijd gespreid en de (voor sommigen denkbeeldige) lange haren door de lucht zwiepend preken we, devilhorns in de lucht, heel graag mee.
Het meest interessante aan ‘Hymn of the Damned’ zijn de smakelijke zombiegeluiden die de intro ervan vormen, voor de rest is dit een track om snel over te slaan. Dan horen wij liever het retestrakke ‘What War Left Behind’. ‘Fist In Your Face’ leunt op een zeer degelijke old skool hardrock riff. Terwijl ‘Insane Pain’ dan juist weer dat gejaagde gevoel krijgt uit Brian De Palma’s meesterwerk uit 1980, Dressed To Kill. En een kleine knipoog naar Jimi Hendrix beroemde gitaarlick uit diens versie van ‘Hey Joe’. De meest verrassende track van het album vinden we nagenoeg op het einde. ‘Zombie Dance’, een hilarische track die klinkt als een scene uit een Tim-Burton-goes-Octoberfesten zou kunnen uitzien. Heeft Grave Digger met ‘The Living Dead’ een goed album uitgebracht? Absoluut! Klinken ze anders dan we van hen gewoon zijn? Dat niet onmiddellijk. Maar misschien behoren wij wel tot die categorie van de behoudsgezinden, want hey … als een formule al veertig jaar werkt dan zal ze haar degelijkheid vast en zeker ook wel al bewezen hebben.
 
Jan Guisset (3 ½ )

​If you're gonna do it, do it right! Zo moeten de dame en heren van het Nederlandse collectief Shadowrise vast en zeker gedacht hebben. En dat viel mij meteen op toen ik het nodig opzoekingswerk rond deze band verrichtte, dat ze het inderdaad verdomd goed aanpakken. De presentatie, de attitude, de kostuums, videos ... ze gaan er werkelijk voor! En met een gezonde dosis ambitie is niets mis, integendeel. Nederlands dus, en te catalogeren onder de noemer 'Female fronted symphonic metal with melodeath influences', vergelijkingen met Epica en Nightwish zullen onvermijdelijk en soms ook terecht gemaakt worden maar ook hiervoor geldt, niets mis mee! In 2016 staken ze de neus al aan het venster d.m.v. de EP 'Escape From Shadow Island' en dit jaar was het dan tijd voor hun langspelerdebuut, eenvoudigweg 'Shadowrise' gedoopt. Het werkje heeft een mooie hoes meegekregen die er sober, duister en dreigend uitziet. Deze beschrijvingen gaan echter slechts gedeeltelijk op voor de muziek zelf want de eerste reactie die ik had toen ik de muziek aan het beluisteren was er toch één van "Ho, jongens, niet allemaal tegelijk!" De muziek van Shadowrise klinkt ongelooflijk druk, alsof men teveel ideeën tegelijk in eenzelfde bordje wilde draaien. Het duurt een flink aantal luisterbeurten voor je door die laagjes heen bent en het is een jammerlijk feit dat je helaas bij de meeste luisteraars zoveel krediet niet krijgt. Wie toch de moeite neemt om voorbij die drukte te geraken en zich ook niet al te druk te maken over de ietwat doffe, overgecompresseerde productie, zal tot de conclusie moeten komen dat er toch veel moois valt te ontdekken. OK, opener ‘Specter / Lost In Time’ blijft een veel te zenuwachtig nummer waar ik absoluut niet aan kan wennen maar dan gaat het in crescendo. 'To Live And Die For', waarvoor trouwens ook een goede videoclip werd gemaakt, is een sterk nummer met mooi gitaarwerk, lekkere grunts (gelevered door gitarist Jack Streat) en een melodieus, catchy refrein. Het eerste kippenvelmoment komt er met 'Evil Conductor', een song die als visitekaartje kan gebruikt worden. Een mooie balans tussen hard en zacht, melodieus en avontuurlijk. Het synthesizer riedeltje doet zeker aan Epica denken. Dat gaat ook op voor 'The Chosen Vessel' waarbij de zang/grunts van Laura Guldemond/Jack Streat erg op die van Simone/Mark gelijken. Voorts ook een beest van een nummer. Nog twee vermeldenswaardige hoogtepunten zijn 'Power of the Moonlight' en 'Echoes', eerstgenoemde drijft op een power metal ritme en pletwalst over je heen, het tweede kent een bijzonder mooie akoestische opbouw, klinkt krachtig en breekbaar tegelijk. Kortom, in 'Shadowrise' zit echt wel meer in dan men na slechts een oppervlakkige luisterbeurt zou durven vermoeden. Maar je moet er dus wel wat meer moeite voor doen. Desalniettemin hoop ik met de cliché slogan "Aanrader voor fans van Nightwish en Epica" toch een aantal mensen te kunnen overtuigen om die moeite ook effectief te doen. U zal ervoor beloond worden.
 
Jan Guisset (3 ½ )